Şairlerin şiirlerinde uyakları kullanarak ortaya çıkardıkları ahengi daha etkili kılmak için kullandıkları bazı teknikler vardır. Bu tekniklerden biri de sarma uyaktır. Şiir yazmaya çalışanların sarma uyak nedir ve nasıl kullanıldığını bilmesi önemlidir. Sarma uyak, özellikle divan edebiyatında sıkça karşılaşılan bir uyak biçimidir. Ancak günümüzde de modern şiirde kullanılmaktadır. Bu yazımızda sarma uyan ilişkin detayları bulabilirsiniz.
Sarma Uyak Nedir?
Sarma uyak, dörtlüğün birinci ve dördüncü, ikinci ve üçüncü dizelerinin kendi arasında uyak oluşturduğu bir uyak türüdür. Örnek vermek gerekirse a-b-a-b şeklinde bir dizilim düşünülürse burada a olarak gösterilen dizelerin kelime sonlarındaki sesler birbirine benzer ve b olarak gösterilen dizelerin kelime sonlarındaki sesler de birbirine benzer. Bu uyak türü, dörtlükteki iki farklı uyak düzeninin sarılmasıyla oluştuğu için sarma uyak olarak adlandırılır.
Sarma uyağın en yaygın örneklerinin yer aldığı şiir türleri ise gazel ve kasidedir. Bu iki türde de sarma uyağa sıkça rastlanır. Ancak modern şiirde de bu uyak türünü görebilirsiniz.
Sarma Uyak Örnekleri
Divan edebiyatında üretilen eserlerde sarma uyağın çok fazla örneği bulunur. Günümüzde de bu uyak türünü kullanan şairlere rastlamak mümkündür. Aşağıda hem divan edebiyatından hem de modern şiirden derlenen sarma uyak örneklerini bulabilirsiniz:
Divan Edebiyatından Sarma Uyak Örnekleri
Gör ki, aşk imiş her ân ağlatan (a)
Ağlatan bir aşk imiş her ân gözüm (b)
Her gün bir başka azap verip özüm (b)
Benimle aşk imiş her ân vatan (a)
Ben sana bir şey demedim ki, ey yar (a)
Ah neyleyim, aşkın verdiği bu ceza (b)
Ey sevgili, senin aşkın vefa (b)
Ben sana bir şey demedim ki, ey yar (a)
Modern Şiirden Sarma Uyak Örnekleri
Bir zamanlar çok sevdim seni (a)
Bildiğim her şeyle sevdim seni (b)
Gözyaşımda hep güldüm seni (b)
Bir zamanlar çok sevdim seni (a)
Bir başka zamandır şimdi yaşadığım (a)
Kendimle her gün biraz daha ölüyorum (b)
Ağlıyor kalbim, aklım da ölüyorum (b)
Bir başka zamandır şimdi yaşadığım (a)
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü üzere sarma uyanın kendine has bir ahengi vardır. Şairler eserlerinde bu uyku kullanarak okuyucunun üzerinde derin etkiler bırakmayı amaçlar.
Sarma Uyak Kullanımı Nasıl Olur?
Sarma uyanın kullanımı oldukça basittir ve genellikle dörtlüklerde yer alır. Dörtlüklerdeki birinci ve dördüncü, ikinci ve üçüncü dizeler arasında ses benzerliği bulunur. Bu durum sarma uyanın özelliğidir. Eğer siz de yazdığınız şiirde sarma uyak kullanmak istiyorsanız dizelerin sonundaki kelimeleri dikkatlice seçmelisiniz. Kelime sonlarındaki seslerin benzerliğine dikkat etmezseniz ortaya sarma uyak çıkmaz.
Özellikle divan edebiyatı eserlerinde sıkça rastlanan bu uyak türü, şairlerin okuyucuda derin etkiler bırakmasını sağlar. Siz de bu etkiyi kendi yazdığınız şiirlere katmak istiyorsanız sarma uyanın özelliklerini ve kullanımını iyi kavramalısınız.
Daha fazla örnek görerek ve okuyarak kendi kendinize pratik yapabilir ve şairlerin kullandığı bu ahenkli tekniği eserlerinize katabilirsiniz.