Nutuk; konuşma, vaaz veya ders vermek amacıyla yapılan uzun konuşmalardır. Günümüzde özel konuşmalara nutuk denmesinin yanı sıra, Atatürk’ün 1927 senesinde, Cumhuriyet’in 10. yıl dönümü etkinlikleri çerçevesinde halkı bilgilendirmek amacıyla okuduğu “Nutuk” adlı eser de oldukça yaygın olarak bu isimle anılmaktadır.
Nutuk Nedir?
Nutuk, konuşma ve ders verme amacıyla yapılan uzun konuşmalardır. Din ve siyaset alanında yapılan bir tür vaazdır. Genel anlamda vaaz ve ders verme amacıyla yapılan uzun konuşmalara denilse de Atatürk’ün 1927 senesinde halkı bilgilendirmek amacıyla kaleme aldığı metin de bu isimle anılmaktadır.
Atatürk’ün kaleme aldığı metin, Cumhuriyet Halk Fırkası’nın (Partisi) 2. Büyük Kongresi’nde okunduğundan bu metne “Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2. Büyük Kongresi’nde Okunan Nutuk” adı da verilmektedir. Bu metin sadece konuşma özelliği taşımadığından “Nutuk” adıyla anılması uygun görülmüştür.
Nutuk Özellikleri
Nutuk, konuşma olarak adlandırıldığında belirli özellikler taşır. Özellikle tarihsel olaylar açısından önemli bir niteliğe sahiptir. Günümüzde bile her yaştan birey tarafından okunmakta ve incelenmektedir. Özellikle gençler arasında “Nutuk” adlı eser, Atatürk’e duyulan saygı ve sevgi açısından önemli bir yere sahiptir.
Atatürk’ün yazılı eserleri içinde oldukça önemlidir. Yazarların en kıymetli eseri konumunda değerlendirilir. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk’ün çeşitli olaylara ve tarihsel süreçlere dair değerlendirmeleri içeren bir metin olduğundan oldukça değerlidir. Geçmişe ışık tutan ve geleceğe yön verecek bilgiler içermesi sayesinde her dönemde dikkat çekmeyi başarmıştır.
Nutuk’un Tarihsel Önemi
Nutuk’un önemli özelliği, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu doğrudan ele almasıdır. Kurtuluş Savaşı’nda yaşananların harfi harfine anlatıldığı bir metin olduğundan büyük bir öneme sahiptir. Bu metni kitap halinde okuyabilmek adına ilk baskısı 1939 senesinde yapılmıştır.
Nutuk; Türkiye Cumhuriyeti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarında yaşanan gelişmelerin detaylı bir şekilde kaleme alındığı bir metindir. Aynı zamanda yaşanan olayların arka planını da içermektedir. Tüm bunların yanı sıra Kurtuluş Savaşı sonrasında yaşanan tartışmaları da açıklayan bir metin olması açısından oldukça değerlidir.
Nutuk’un İçeriği
Mustafa Kemal Atatürk’ün kaleme aldığı bu eserde Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihi ve geleceğiyle ilgili detaylı bilgiye erişim sağlanabilir. Kurtuluş Savaşı süreci içinde yaşananlar, yapılan yenilikler ve gelişmeler tüm detaylarıyla ele alınır. Ayrıca, Kurtuluş Savaşı sonrasında halk arasında tartışılan konulara da yer verilir.
Eser içerisinde aynı zamanda Atatürk’ün şahsi görüşlerine de yer verilmektedir. Atatürk’ün yaşadığı dönemlerdeki siyasi gelişmelere de değinilir.
Nutuk Yazılışı (Söyleyişi)
Mustafa Kemal Atatürk’ün yazılı eseri olan Nutuk’un ilk basımı 1939 senesinde yapılmıştır. Bu metin o tarihten itibaren “Nutuk” adıyla anılmaya başlanmıştır. Nutuk’un yazılışına dair detaylı bilgiye sahip olmadan önce söylenişi hakkında bilgi edinmek isteyenlerin Nutuk’un ilk versiyonu olan “Söyleyişi” ile ilgili bilgiye ulaşması gerekmektedir.
Söyleyiş; konuşma, vaaz verme veya öğretme amacıyla yapılan uzun bir konuşmadır. Bu konuşma halkın bilgilendirilmesi amacıyla yapılır. Söyleyiş ile nutuk arasında çeşitli farklar vardır.
Söyleyiş; tekil kişiye hitap eden bir konuşmadır. Tek bir kişi dinleyici durumundadır ancak nutuk çok sayıda dinleyiciye hitap eden bir konuşmadır. Söyleyişi ile nutuk arasında yer alan diğer önemli fark ise metnin içerikleridir. Söyleyişte, dinleyici olarak yer alan kişinin bilgilendirilmesi için verilen mesajlar daha basit içeriklidir ancak nutuk daha karmaşık bir içerik taşır.
Nutuk Örnekleri
Aşağıdaki örneklerde olduğu gibi nutuk, vaaz veya ders vermek amacıyla yapılan uzun konuşmalardır.
Örnek 1:
Bazı arkadaşlar, şimdiye kadar olanları biliyorlar, çok iyi biliyorlar… Yalnız tekrar etmekte fayda var… Zira bazı arkadaşlar, nereden geldiklerini bilmiyorlar… Ne olduğu belirsiz bazı gruplar da bizleri dahi tanımıyorlar… Tanımadıkları için de savunduklarımızı benimsemiyorlar… Demek ki bildirmekte fayda var… Şimdi hatırlayacaksınız: Bizler bu memlekette öyle bir dönem yaşadık ki, benim hatırladığım kadarıyla, yedi yaşından başlayıp kırk beş yaşına kadar her insanı etkileyen büyük felaketler yaşadık… Bütün bu felaketler sonunda ne oldu? Memleketimiz işgal edildi… Tüm maddi ve manevi varlıklarımız yok edildi… Atalarımızın yüzyıllar boyunca kazandıkları her şey yok oldu… Bu memlekette doğmuş olan herkesin onuru ayaklar altına alındı… Bütün bunlara karşı düşman memlekete egemen olamadı… Ama düşmanın egemen olduğu bölgelerde yaşayan insanların onuru ayaklar altına alındı… İşte biz bunu kabul edemeyiz…
Örnek 2:
Bazı arkadaşlar, korkak ve zayıf düşüyorlar… Korkaklık ve zayıflık ben de yok… O yüzden korkuyorum… Ben korkmuyorum ama korktum diye düşünenlerden korkuyorum! Yüreğimde korku yok ama korkaklık bana uğramasın diye dua ediyorum! Yüreğimde korku yok ama korkaklarla aramda mesafe olsun diye dua ediyorum!
Örnek 3:
Dünyada en çok ihtiyacımız olan şey sevgidir! Sevgisiz dünya çekilmez hale gelir!
Sonuç
Söyleyiş ya da nutuk, vaaz verme veya ders verme amacıyla yapılan uzun konuşmalardır. Bu konuşmalar halkı bilgilendirmek amacı taşır. Nutuk ile söyleyişi arasında bazı farklar vardır. Nutuk, çok sayıda dinleyiciye hitap eden bir konuşmadır ancak söyleyişi tek kişiye hitap eden bir konuşmadır. Nutuk, söyleyişte yer alan bilgilerin daha karmaşık içeriklerini taşır.