Mutabakat Nedir? Mutabakat Örneği, Neden Önemlidir?

İş dünyasında pek çok terim ve kavram yer alır. Bu terimlerden biri de mutabakattır. Mutabakat, iş hayatında muhasebe, finans ve bankacılık gibi alanlarda sıkça kullanılan bir terimdir. Mutabakat, bir tür hesap kontrolü anlamına gelir. Bu yazımızda mutabakat nedir, mutabakat örneği, mutabakat türleri, mutabakat raporu nedir, mutabakat cetveli nedir gibi merak edilen sorulara cevap vereceğiz.

Mutabakat Nedir?

Mutabakat, birbiriyle ilişkili iki taraf arasında hesapların karşılaştırılması ve doğrulanmasıdır. Türk Dil Kurumu’na göre mutabakat; “iki tarafın veya iki hesap kitabın birbirine denk düşmesi” anlamına gelir. Mutabakat ile hesapların birbirine denk olup olmadığını kontrol ederiz. Herhangi bir uyuşmazlık var mı yok mu tespit ederiz. Eğer bir uyuşmazlık varsa bunun kaynağı ve nedenini ortaya çıkarırız.

Örneğin; firma A, firma B’nin müşterisidir. Bu durumda firma A, firma B’ye bir bedel ödemekle yükümlüdür. Yıl sonunda firma A, firma B’nin hesaplarına bakarak ödemesi gereken bedeli tespit eder. Bu noktada firma B’nin de firma A’ya ödemesi gereken bir bedel olabilir. Firmaların birbirlerine olan borç ve alacaklarını karşılaştırmasıdır.

Aynı şekilde banka ve müşteri arasında da bir mutabakat yapılabilir. Bir müşteri bankada bir hesap açar ve bu hesabı kullanmaya başlar. Zamanla yaptığı işlemler sonucunda hesaptan kesilen komisyonlar ya da almış olduğu kredilerin taksitleri müşterinin bankadan bir miktar borçlu olmasına neden olabilir. Bu durumda banka ve müşteri arasında da bir mutabakat yapılabilir.

Özellikle işletmelerin farklı bankalarla çalıştığı ya da farklı işletmelerle ticaret yaptığı durumlarda bu tür hesap karşılaştırmalarına ihtiyaç olur.

Mutabakat Türleri Nelerdir?

Mutabakatın iki temel türü vardır. Bunlar; iç mutabakat ve dış mutabakattır.

• İç mutabakat: İşletmenin kendi muhasebe kayıtları arasında tutarsızlık olup olmadığını kontrol etmesidir.
• Dış mutabakat: İşletme ile dışarıdaki firmalar arasında muhasebe verilerinin karşılaştırılmasıdır.

Her iki türde de aynı işlem yapılır. Yani hesapların karşılaştırılması ve uyuşmazlık olup olmadığının kontrol edilmesidir.

Mutabakat Raporu Nedir?

Mutabakat raporu, dış mutabakat işleminin sonucunda tutarsızlık olup olmadığını gösteren rapordur. Örneğin; bir firma, kullandığı bir bankanın muhasebe kayıtlarıyla kendi muhasebe kayıtlarını karşılaştırır ve herhangi bir tutarsızlık görürse bunu raporlar.

Mutabakat Cetveli Nedir?

Bazı kaynaklarda “mutabakat tablosu” ya da “mutabakat listesi” şeklinde de adlandırılan cetvel, hesapların karşılaştırılarak birbirine denk düşüp düşmediğinin kontrol edildiği listedir.

Açık hesap müşterileriyle yapılan hesap karşılaştırmalarının daha sağlıklı yapılabilmesi için kullanılır. Bu işlemler yapıldıktan sonra herhangi bir tutarsızlık yoksa cetvel onaylanır.

Mutabakat Örneği: Mutabakat Nasıl Yapılır?

Mutabakat işlemi; firmanın muhasebe kayıtlarıyla ilgili diğer muhasebe kayıtlarının karşılaştırılmasıdır. Örneğin; firma A’nın, firma B’nin muhasebe kayıtlarıyla kendi muhasebe kayıtlarını karşılaştırmasıdır.

Eğer iki kayıtta bir uyuşmazlık yoksa bu duruma mutabakat sağlandı denir. Eğer iki kayıtta uyuşmazlık varsa bu duruma mutabakat sağlanamadı denir.

Aşağıdaki tabloda hem firma A’nın muhasebe kayıtları hem de firma B’nin muhasebe kayıtları yer alır:

Firma A’nın Kayıtları:

Firma B’nin Kayıtları:

Açıklamalar:

• Firma A’nın Kayıtları: Yıl sonunda yapılan işlemler sonucu elden çıkan toplam tutardır.

• Firma B’nin Kayıtları: Yıl sonunda yapılan işlemler sonucu elden çıkan toplam tutardır.

Değerler Karşılaştırıldığında:

• Tutarsızlık Yoktur: Her iki firma kayıtlarında da aynı tutar mevcuttur.

• Bilanço Düzenleme Sürecinde Mutabakat Önemlidir: Dönem sonunda her iki firmaya ait bilanço çıkarılırken karşılaştırma yapılarak mutabakata varılması önemlidir.

Elde Edilen Sonuçlar:

• Sözleşme gereği her iki firmada birbirine aynı miktarda borçludur ve alacaklıdır.

• Eğer her iki firmada yapılan incelemeler sonucu farklı tutar çıkıyorsa bu durum mutabakata varılmadı anlamına gelir.

Mutabakat Önemi Nedir?

• Kontrol Mekanizması: Hesapların birbirleriyle karşılaştırılması sayesinde yanlışlıkların tespit edilmesi sağlanır.

• Sorumlulukların Belirlenmesi: Hatalı işlem veya kayıtlar sonucu ortaya çıkan tutarsızlıklar tespit edilerek sorumlu taraf belirlenebilir.

• Mali Raporlamada Doğruluk: Doğru mutabakat sayesinde mali tabloların doğruluğu sağlanır ve yanlış beyanlardan kaynaklanan cezalar önlenir.

• Daha Sağlıklı İletişim: Mutabakat süreci, taraflar arasında iletişimi artırarak olası anlaşmazlıkların daha hızlı çözülmesini sağlar.

• Ticari İlişkilerin Güçlenmesi: İki tarafın hesaplarının doğrulanması sayesinde güvenilirlik artar ve ticari ilişkiler güçlenir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mutabakat Süreci Ne Kadar Sürer?

• Süre, mutabakata konu olan hesapların karmaşıklığına, tarafların işbirliği düzeyine ve mevcut teknolojiye bağlı olarak değişir.

Banka Mutabakatı Nedir?

• Banka mutabakatı, işletmenin muhasebe kayıtları ile bankanın kayıtlarının karşılaştırılmasıdır ve hesapların doğruluğunu kontrol etmeye yardımcı olur.

Banka Mutabakati Nasıl Yapılır?

1. Aylık banka ekstreleri alınır, muhasebe kayıtlarıyla karşılaştırılır ve tutarsızlıklar incelenerek düzeltilir.