Kumpas, hassas ölçümler yapmak için kullanılan bir araçtır. Genellikle milimetre cinsinden ölçüm yapabilen bir cetvel ve iki kenar ayağından oluşur. Kumpaslar, iç ve dış ölçüm yapabilmeleri için farklı tasarımlara sahip olabilir. Bu yüzden de, kullanıcının ne ölçmek istediğine bağlı olarak seçilmesi gereken bir ölçüm aletidir.
Kumpas, özellikle metal işleme, endüstriyel tasarım ve çeşitli mühendislik alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Örneğin, otomotiv endüstrisinde motor parçalarının hassas ölçümleri veya inşaat sektöründe yapı bileşenlerinin tam boyutlandırılması için kullanılır. Ayrıca, bilgisayar mühendisliğinde entegre devrelerin boyutlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılabilmektedir.
Kumpas Nedir?
Kumpas, milimetre hassasiyetine sahip ölçüm aletidir. Genellikle metal veya plastikten yapılan bir cetvel ve iki kenar ayağından oluşan kumpas, iç ve dış ölçümlerin yapılabilmesi için farklı türlere sahiptir. 19. yüzyılda İngiliz fizikçi ve matematikçi Frederick S. Calipers tarafından icat edilmiştir.
Kumpaslar, özellikle mühendislik alanında oldukça önemlidir. İç ve dış ölçümlerin yanı sıra derinlik ölçümü de yapabilen bu araçlar, milimetrelik hassasiyetle ölçüm yapabilen bir cetvel ve iki kenar ayağından oluşur. Genellikle metalden yapılan cetvelin bir tarafı düz diğeri ise çaprazdır. Farklı tiplerde bulunabilen bu ölçüm aletleri genellikle metal işleme, endüstriyel tasarım ve çeşitli mühendislik alanlarında kullanılır.
Kumpas Nasıl Kullanılır?
Kumpas kullanırken ilk olarak kalibre etmek gerekir. Daha sonra ölçmek istenen objenin iç veya dış kısmına kumpası yerleştirilir. Son olarak cetvel üzerinde milimetre cinsinden ölçüm okunur.
1. Adım: Kalibrasyon
Kumpası kullanmadan önce mutlaka kalibre edilmelidir. Kalibrasyon, kumpasın doğru ölçüm yapmasını sağlar. Bunun için kumpasın ayakları kapalı konumda olmalı ve sıfır noktasının göstergede sıfıra denk gelip gelmediği kontrol edilmelidir.
2. Adım: Ölçüm Yapma
Ölçmek istenen objenin iç veya dış kısmına kumpası yerleştirin. Dış ölçüm alacaksanız ayağı açık olan kenarları objenin dış yüzeyine yerleştirin. İç ölçüm alacaksanız ayakları objenin iç kısmına yerleştirip sıkıştırın.
3. Adım: Sonuç Okuma
Son olarak ölçüm değerini cetvel üzerinde milimetre cinsinden okuyun. Eğer kumpasta bir analog gösterge varsa gösterge üzerinde sıfır noktasına en yakın değer üzerinden okumalar yapılmalıdır.
Kumpas Çeşitleri Nelerdir?
Kumpaslar genel olarak iki ana gruba ayrılmaktadır: Analog (veya mekanik) kumpaslar ve dijital (veya elektronik) kumpaslar.
1. Analog Kumpas
Analog kumpaslar, milimetre cinsinden değerlerin okunabilmesi için cetvel ve çapraz gösterge üzerinde bölmeler barındırır. Oldukça hassas ölçümler yapabilen bu türlerde genellikle bir kaydırma göstergesi bulunur.
2. Dijital Kumpas
Dijital kumpaslar ise LCD ekran sayesinde direkt dijital değer gösterimi yapar. Genellikle daha fazla özellik sunan bu kumpaslar suya dayanıklıdır ve USB portu ile bilgisayara bağlanabilir.
Kumpas Örnekleri
Kumpas çeşitleri arasında mekanik analog, hidrolik, manyetik dijital ve elektronik dijital kumpaslar bulunmaktadır. Her biri farklı özelliklere sahip olup belirli kullanım alanları için tasarlanmıştır.
1. Mekanik Analog Kumpas
Mekanik analog kumpaslar, analog göstergeyi bir cetvelin üzerine yerleştirerek milimetre cinsinden değer okuma yapabilirler. Genellikle küçük parçaların iç ve dış ölçümleri için kullanılırlar.
2. Hidrolik Kumpas
Hidrolik kumpaslar, yüksek basınca sahip sıvılerin (genellikle yağ) kullanılmasıyla çalışan özel bir grup kumpastır. Genellikle ağır sanayi ve inşaat sektöründe büyük parçaların hassas ölçümü için kullanılırlar.
3. Manyetik Dijital Kumpas
Manyetik dijital kumpaslar, sayısal değerleri LCD ekran üzerinden gösterirler ve manyetik alanda çalışan transdüserler kullanarak ölçüm yaparlar. Genellikle otomotiv sektöründe parça montajı sırasında kullanılmaktadırlar.
4. Elektronik Dijital Kumpas
Elektronik dijital kumpaslar ise daha karmaşık sensörler kullanarak dijital ekran üzerinden değer gösterirler ve genellikle USB bağlantısı ile bilgisayara bağlanabilirler. Geniş bir uygulama yelpazesine sahip olup endüstriyel tasarım ve otomasyon sektörlerinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar.