Araştırma sorusu, bilimsel bir araştırmanın temelini oluşturan, araştırmanın amacını net bir şekilde ortaya koyan ve araştırmacıyı belirli bir konu etrafında yoğunlaşmaya yönlendiren sorulardır. İyi bir araştırma sorusu, araştırmanın kapsamını daraltmaya ve odaklanmaya yardımcı olurken, aynı zamanda araştırma sürecinde yol gösterici bir rol üstlenir.
Araştırma Sorusu Nedir?
Bir çalışmada incelenmek istenen konu ile ilgili ortaya atılan, çözülmesi beklenen sorulardır. Araştırma sorusu ile araştırmacı, konu hakkında merak ettiği ve cevabını bulmak istediği şeyi belirtir. Yani, araştırma sorusu aslında araştırmanın özüdür. Bu soru sayesinde hangi verilerin nasıl toplanacağı ve analiz edileceği gibi detaylar belirlenir.
Araştırma Soruları Neden Önemlidir?
Araştırma soruları, bilimsel araştırmanın temel taşlarıdır ve birçok açıdan büyük öneme sahiptir. Öncelikle, bu sorular araştırma sürecinin yönünü belirler ve odaklanmayı sağlar. Araştırmacılar için bir yol haritası işlevi gören bu sorular, literatür taraması yaparken hangi konulara odaklanmaları gerektiğini de gösterir. Ayrıca, veri toplama ve analiz aşamalarında hangi yöntemlerin kullanılacağına dair ipuçları verir. Son olarak, araştırma soruları okuyuculara çalışmanın amacını ve önemini anlamalarına yardımcı olur.
Araştırma Sorusu Nasıl Yazılır?
Araştırma sorusu yazarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:
-
Açık ve net olun: Araştırma sorusunun anlaşılır olması çok önemlidir. Karmaşık ifadelerden kaçının.
-
Dar bir kapsam belirleyin: Çok geniş bir soru sormak, araştırmanın karmaşıklaşmasına neden olabilir. Konuyu daraltarak spesifikleştirin.
-
Araştırılabilir bir soru oluşturun: Cevabı bulunamayan ya da teorik olan sorulardan kaçının. Somut ve ölçülebilir bir soru yazın.
-
İlgi alanınıza uygun olsun: Merak ettiğiniz ve üzerinde çalışmak istediğiniz bir konu seçin.
-
Literatürü inceleyin: Daha önce benzer bir sorunun sorulup sorulmadığını kontrol edin. Yeni bir bakış açısı veya yöntemle yaklaşabileceğiniz bir konu seçin.
-
Soru tipini belirleyin: Açık uçlu veya kapalı uçlu soru olup olmayacağına karar verin.
-
Geri bildirim alın: Oluşturduğunuz taslak araştırma sorusunu danışmanınıza veya deneyimli bir meslektaşınıza gösterin ve geri bildirim alın.
Araştırma Sorusu Tipleri
Araştırma soruları, genel olarak iki ana tipe ayrılır: açık uçlu ve kapalı uçlu. Açık uçlu araştırma soruları, katılımcıların düşüncelerini, hislerini veya deneyimlerini daha derinlemesine ifade etmelerine olanak tanır. Bu tür sorular genellikle “nasıl” veya “neden” gibi kelimelerle başlar ve daha fazla açıklama gerektirir. Örneğin, “Çocuklar arasında akran zorbalığının nedenleri nelerdir?” gibi bir soru açık uçludur.
Öte yandan, kapalı uçlu araştırma soruları, belirli bir yanıt arar ve genellikle sınırlı seçenekler sunar. Bu tür sorular, katılımcılardan belirli bir bilgi ya da sayı vermelerini ister. Örneğin, “Çocuklar arasında akran zorbalığı yaygınlığı %10’dan az mı, yoksa %10’dan fazla mı?” gibi bir soru kapalı uçludur. Kapalı uçlu sorular genellikle istatistiksel analiz için uygundur çünkü yanıtlar sayısal ya da belirli kategorilere ayrılabilir.
Araştırma Sorusu Özellikleri
-
Konu ile ilgili olmalı: Araştırma sorusu, seçilen konu ile doğrudan bağlantılı olmalıdır. Bu sayede okuyucular çalışmanın amacını kolayca anlayabilirler.
-
Özgünlük: Sorunun daha önceki çalışmalarda incelenip incelenmediği kontrol edilmelidir. Mümkünse daha önce çalışılmamış bir alanda özgün bir soru oluşturulmalıdır.
-
Cevaplanabilirlik: Araştırma sorusunun cevaplandırılabilir olması gerekir. Yani teorik olarak değil, pratikte de cevabı bulunabilir olmalıdır.
-
Netlik: Araştırma sorusunda kullanılan terimler açık ve net olmalıdır. Anlaşılması güç ifadelerden kaçınılmalıdır.
-
Çoklu cevaplar olabilir: İyi bir araştırma sorusu, farklı açılardan ele alınarak çeşitli yanıtlar bulmaya olanak tanır.
-
Yönetilebilir: Araştırma sorusu, araştırmacının kaynaklarıyla (zaman, bütçe vb.) yönetilebilir olmalıdır. Çok kapsamlı veya karmaşık olmamalıdır.
-
Uygunluk: Araştırma sorusu, çalışmanın türüne ve alanına uygun olmalıdır. Sosyal bilimler için kullanılan bir soru, doğal bilimlerde aynı şekilde geçerli olmayabilir.
-
Geleceğe yönelik: Bazı araştırma soruları gelecekteki eğilimler veya gelişmeler üzerine olabilir. Örneğin, “2025 yılında sosyal medyanın eğitim üzerindeki etkileri ne olacak?” gibi.
Araştırma Sorusu Örnekleri
- Kapalı uçlu örnekler:
-
Çocuklar arasında akran zorbalığı yaygınlığı %10’dan az mı, yoksa %10’dan fazla mı?
-
Ortaokul öğrencilerinin günde ortalama kaç saat ders çalışması yeterlidir?
-
Z kuşağının yaratıcılık düzeyi, X kuşağına göre daha mı yüksektir?
-
Hükümet destekli çocuk bakım hizmetlerinin düşük gelirli ailelerin istihdam oranları üzerindeki etkisi nedir?
-
Evde eğitim alan çocukların sosyal becerileri değerlendirildiğinde, geleneksel eğitim alan çocuklarla kıyaslandığında nasıl sonuçlar elde edilir?
- Açık uçlu örnekler:
-
Çocuklar arasında akran zorbalığının nedenleri nelerdir?
-
Z kuşağının yaratıcılık düzeyini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Hükümet destekli çocuk bakım hizmetlerinin düşük gelirli ailelerin istihdam oranları üzerindeki etkisi nedir?
-
Evde eğitim alan çocukların sosyal becerileri değerlendirildiğinde, geleneksel eğitim alan çocuklarla kıyaslandığında nasıl sonuçlar elde edilir?
-
Z kuşağının yaratıcılık düzeyini etkileyen faktörler nelerdir?
Sonuç
Araştırma sorusu yazarken netlik, özgünlük ve cevaplanabilirlik gibi özelliklere dikkat etmek önemlidir. Bu sayede hem araştırmanın yönü belirlenir hem de okuyucular çalışmanın amacını daha iyi anlayabilirler.