Anayasa Mahkemesi kararları, bireysel başvuru esasına göre mahkemeye yapılan başvurular sonucunda alınan, Anayasa Mahkemesinin yetkisi çerçevesinde verilen kararlardır. Anayasa Mahkemesi kararları, Anayasa Mahkemesi içtihatlarının önemli bir parçasını oluşturur ve bu içtihatlar, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurulara ilişkin denetim yetkisi çerçevesinde verdiği kararlardır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi kararları, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurulara ilişkin denetim yetkisini kullandığı durumlarla sınırlıdır.
Anayasa Mahkemesi kararları, bireysel başvurular sonucunda alınan kararlar olduğu için, her bir karar sadece o spesifik başvuru ile ilgili durumu kapsar. Ancak bu kararlar, benzer durumlar için emsal teşkil edebilir ve gelecekteki başvurularda referans alınabilir.
Anayasa Mahkemesi Kararları Nasıl Yazılır?
Anayasa Mahkemesi kararları, yazılı ve resmi belgeler olduğundan belirli bir formatta yazılmaları gerekir. Aşağıda, Anayasa Mahkemesi kararlarının nasıl yazılacağına dair genel bir rehber bulunmaktadır:
1. Başlık
Kararın en üst kısmında “TÜRK MİLLETİ ADINA” ifadesi yer alır. Bu ifade, kararın Türk milletinin adına verildiğini vurgular.
2. Dava Dilekçesi
Kararın başında, ilgili davanın dilekçesi ve başvuran tarafların isimleri belirtilir. Ayrıca, mahkemenin hangi şehirde bulunduğu da eklenir.
3. Olaylar
Kararda, davanın olayları kısmında olayın ne zaman başladığı, nelerin yapıldığı veya yapılmadığı gibi detaylar yer alır. Bu kısım, anlaşılır bir dille ve sade bir anlatımla yazılmalıdır.
4. Başvurunun Gerekçesi
Bu kısımda başvuran tarafın itiraz gerekçeleri sıralanır. Her bir madde açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir.
5. Hukuki Değerlendirme
Mahkeme tarafından yapılan hukuki değerlendirme kısmı, başvurunun kabul edilip edilmeyeceğini belirler. Bu bölümde mahkemenin yaptığı hukuki analizler yer alır.
6. Sonuç
Kararın en sonunda, mahkemenin oy çokluğu veya oy birliği ile aldığı karar yer alır. Ayrıca, mahkemenin verdiği tazminat miktarı ve diğer sonuçlar da bu kısımda belirtilir.
7. Ekler
Karara eklenen belgeler veya ekler kısmı da bulunabilir.
Genel Notlar
-
Kararlar genellikle resmi kağıtlara yazılır ve mühürlenir.
-
Kararın her sayfası imzalanır.
-
Başlık ve alt başlıklar büyük harfle yazılır.
-
Önemli yerler kalın veya italik yazı tipi ile vurgulanabilir.
-
Tarih ve yer kısmı en alta yazılır.
Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri
Anayasa Mahkemesi kararlarının bazı temel özellikleri aşağıda sıralanmıştır:
1. Kesinlik
Anayasa Mahkemesi kararları kesin niteliktedir ve temyiz yolu kapalıdır. Bu, alınan kararların nihai olduğu ve üst bir mahkemeye itiraz edilemeyeceği anlamına gelir.
2. Yargı Yetkisi
Anayasa Mahkemesi, genel mahkeme veya idare mahkemesi yargı yetkisi içinde bulunan her türlü işlemi denetler. Bu, geniş bir yargı yetkisine sahip olduğu anlamına gelir.
3. İptal Davası Açma Hakkı
Anayasa Mahkemesi, kanun yolları tüketilmeden veya idari işlemlerde itiraz yolu kapalı iken iptal davası açılmasına izin verir.
4. Hükümler ve İçtihatlar Arasındaki İlişki
Mahkeme tarafından verilen hükümlerin açıklanması ve içtihatların belirlenmesi arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu, her bir kararın aynı zamanda içtihat oluşturduğu anlamına gelir.
5. Esas Numarası ve Karar Tarihi
Her Anayasa Mahkemesi kararı, belirli bir esas numarası ve karar tarihi taşır. Bu bilgiler, kararı tanımlamak ve referans almak için kullanılır.
6. Dış Etki ve İhlallerin Giderilmesi
Mahkeme tarafından verilen kararların içeriği, uluslararası sözleşmelerden doğan yükümlülüklerle şekillenir. Ayrıca, mahkeme ihlalleri giderme ilkesine dayanarak hareket eder.
7. Tarafların Temsili
Taraflar, avukatları aracılığıyla temsil edilirler ve avukatların mahkemede hazır bulunmaları esastır.
Örnek Anayasa Mahkemesi Kararları
Aşağıda bazı örnek Anayasa Mahkemesi kararları verilmiştir:
Örnek Karar 1: Soruşturma ve Kovuşturma Haklarının İhlali
TÜRK MİLLETİ ADINA
Anayasa Mahkemesi
BİRİNCİ BÖLÜM KARARI
ESAS NO: 2014/80
KARAR NO: 2014/73
KARAR TARİHİ: 27/11/2014
Başvuru: M.A.K./TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLIĞI
İHLAL: Soruşturma ve kovuşturma haklarının ihlali
İHLALİ GİDERME YOLU: Tazminat
ÖZET: Başvurucu, hakkında yürütülen soruşturma kapsamında ifadesinin alınması için Ankara’da bulunduğu sırada İzmir’deki Cumhuriyet Savcılığına getirilmek üzere gözaltına alındığını; ifade vermeden bırakıldığını ancak bu süreçte avukatıyla görüşme imkanının kısıtlandığını ileri sürerek söz konusu olay nedeniyle soruşturma ve kovuşturma haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir. Anayasa Mahkemesi, başvurucunun gözaltına alınması sırasında avukatıyla görüşme hakkının engellendiğine dair bir delil bulunmadığından şikâyetin soruşturma usulüne ilişkin güvenceler açısından incelenmesine gerek olmadığına; ancak gözaltına alındığı sırada İzmir’deki Cumhuriyet Savcılığının talimatı doğrultusunda Ankara’daki polis merkezinde ifade vermek zorunda bırakılan başvurucunun ifade vermeden bırakılması sürecinde avukatıyla görüşmesinin engellendiği ya da geciktirildiğine dair şüphe bulunmadığına; ifade vermeden bırakıldığı sırada tutulduğu yerde kendisine herhangi bir bilgi verilmediğine dair delil bulunmadığına; kimliğinin tespitinde herhangi bir engel bulunmadığına; gözaltı süresinin makul olup olmadığının denetlenemediğine kanaat getirmiştir. Buna göre; başvurucunun gözaltında tutulması sırasında avukatla görüşme hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır.
Örnek Karar 2: Düşünceyi Açıklama Hürriyetinin İhlali
TÜRK MİLLETİ ADINA
Anayasa Mahkemesi
BİRİNCİ BÖLÜM KARARI
ESAS NO: 2013/1522
KARAR NO: 2014/173
KARAR TARİHİ: 15/10/2014
Başvuru: A.S./TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLIĞI
İHLAL: Düşünceyi açıklama hürriyetinin ihlali
İHLALİN GİDERİLMESİ YOLU: Tazminat
ÖZET: Başvurucu A.S., Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından düzenlenen bir toplantıda yaptığı konuşmada dönemin Başbakanı hakkında sarf ettiği sözler nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifadeye çağrıldığını; ifadesinin alındığı sırada TBB Başkanı ile birlikte konuştuğu esnadaki görüntülerinin iddianamede bulunduğunu ancak kendisinin sözlerinin yer aldığı ses kaydının olmamasından dolayı görüntüler üzerinden yargılandığını ifade etmiştir. Anayasa Mahkemesi; başvurucunun yaptığı konuşmanın demokratik toplumlarda tartışılması gereken konulara ilişkin olduğunu, başvurucuya yönelik cezalandırmanın orantısız şekilde ağır olduğu sonucuna ulaşmış; bu durumun yargı organlarının bağımsızlığı ilkesini de zedelediğine kanaat getirmiştir. Buna göre; başvurucunun düşünceyi açıklama hürriyetinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
Örnek Karar 3: İfade Özgürlüğünün İhlali
TÜRK MİLLETİ ADINA
Anayasa Mahkemesi
BİRİNCİ BÖLÜM KARARI
ESAS NO:2013/4301
KARAR NO:2014/153
KARAR TARİHİ:25/9/2014
Başvuru: K.B./TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLIĞI
İHLAL: İfade özgürlüğünün ihlali
İHLALİN GİDERİLMESİ YOLU: Tazminat
ÖZET: Başvurucu K.B., internet üzerinden yayın yapan bir haber sitesinde kendisinin de aralarında bulunduğu bazı kişilere ait görüntülerin yayınlanması üzerine İstanbul Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak görüntülerin kaldırılması ve haber sitesinin erişime kapatılması talebinde bulunduğunu; hakimin erişimi engelleme talebini reddettiğini ancak aynı gün İstanbul Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği’nin başka bir kararıyla erişim engeli getirildiğini ifade etmiştir. Anayasa Mahkemesi; iki ayrı Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen farklı kararların aynı gün içinde verilmesinin dikkat çekici olduğunu, bu durumun ilgili merciler arasında iletişim eksikliğinden kaynaklandığını değerlendirmiştir. Bununla birlikte; erişim engelleme kararının gerekçesiz olarak verildiğine kanaat getirmiştir. Buna göre; başvurucunun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.
Sonuç
Bu örnek kararlar, Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvurulara ilişkin verdiği kararlardan sadece birkaçıdır. Her bir karar, Türkiye’deki hukuki süreçler ve bireylerin haklarına dair önemli bilgiler içermektedir.