Kronolojik sıralama; zaman, tarih ve saat gibi ölçütlere göre olayların sıralanmasıdır. Bu sıralama, milattan önce ve milattan sonra gibi zaman dilimleri ile birlikte günümüzde kullanılan saat ve tarihlere göre yapılır. Özellikle tarih derslerinde öğrendiğimiz olaylar ve bilgiler, kronolojik sıralama yapılarak daha kolay akılda kalır. Bu sayede büyükten küçüğe veya küçükten büyüğe sıralama yaparak bilgiler daha kolay öğrenilir.
Kronolojik sıralama nedir?
Kronolojik sıralama, olayların zaman içinde gerçekleşme sırasını belirlemektir. Bu sıralama genellikle tarihler ile ifade edilir. Örneğin, 2. Dünya Savaşı’nın kronolojik sıralamasını yapacak olursak, savaşın başladığı tarih olan 1 Eylül 1939’dur. Kronolojik sıralama ile olayların arasında geçen zaman daha iyi anlaşılır. Aynı zamanda olayların neden-sonuç ilişkisi kurularak mantıklı bir şekilde akılda kalması sağlanır.
Kronolojik sıralama örnekleri
1. Günlük olayların kronolojik sıralaması
Örneğin; “Sabah uyandım, kahvaltı yaptım, okula gittim, ders çalıştım, akşam yemeği yedim, kitap okudum ve uyudum” şeklinde bir günlük olaylar dizisi verebiliriz. Bu olayların kronolojik sıralaması ise şu şekilde olur:
- Sabah uyandım
- Kahvaltı yaptım
- Okula gittim
- Ders çalıştım
- Akşam yemeği yedim
- Kitap okudum
- Uyudum
2. Tarihsel olayların kronolojik sıralaması
Örneğin; Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihsel olaylarının kronolojik sıralaması şu şekilde olabilir:
- Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşu (1299)
- Osmanlı İmparatorluğu’nun fetret devri (1402-1413)
- Kanuni Sultan Süleyman Dönemi (1520-1566)
- Osmanlı İmparatorluğu’nun duraklama dönemi (1566-1683)
- Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme dönemi (1683-1792)
- Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma dönemi (1792-1922)
- Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu (1923)
- İlk Türkiye Büyük Millet Meclisi açılışı (23 Nisan 1920)
- Lozan Antlaşması’nın imzalanması (24 Temmuz 1923)
- Türk Medeni Kanunu’nun kabulü (17 Şubat 1926)
- Atatürk’ün vefatı (10 Kasım 1938)
Kronolojik sıralama ile ilgili sorular
Soru: Aşağıdaki cümlede verilen tarihi olayları kronolojik sıraya diziniz.
Cümle: “Kurtuluş Savaşı’nın başladığı yıl olan 1919’da İstanbul’da bir kongre düzenlendi. Kongreye katılanlar Kurtuluş Savaşı liderleriyle görüştü ve bu kongreye katılan liderler daha sonra Anadolu’ya geçerek milli mücadele’yi başlattı.”
Cevap:
- Kurtuluş Savaşı’nın başladığı yıl olan 1919’da İstanbul’da bir kongre düzenlendi.
- Kongreye katılanlar Kurtuluş Savaşı liderleriyle görüştü.
- Kongreye katılan liderler daha sonra Anadolu’ya geçerek milli mücadele’yi başlattı.
Soru: Aşağıdaki cümlede verilen tarihi olayları kronolojik sıraya diziniz.
Cümle: “İlk Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan Wilhelm Röntgen’in X ışınlarını keşfi 1895 yılında gerçekleşti. Röntgen’in keşfi üzerine birçok insan araştırmalar yaptı ve bunlardan biri de becerikli bir fizikçi olan Henri Becquerel’di. Henri Becquerel, radyoaktiviteyi keşfetti. Bu keşif üzerine Becquerel’e Nobel Fizik Ödülü verildi.”
Cevap:
- X ışınlarını keşfeden Wilhelm Röntgen, ilk Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı (1895)
- Wilhelm Röntgen’in keşfi üzerine birçok insan araştırmalar yaptı ve bunlardan biri Henri Becquerel’di.
- Henri Becquerel radyoaktiviteyi keşfetti.
- Radyoaktiviteyi keşfeden Henri Becquerel’e Nobel Fizik Ödülü verildi.
Soru: Aşağıdaki cümlede verilen tarihi olayları kronolojik sıraya diziniz.
Cümle: “1882’de Edison Electric Light Company isimli şirket New York’ta elektrik üretmeye başladı. Daha sonra bu şirket, bugünkü General Electric Company isimli şirkete dönüşmüştür.”
Cevap:
- 1882’de Edison Electric Light Company isimli şirket New York’ta elektrik üretmeye başladı.
- Daha sonra bu şirket, bugünkü General Electric Company isimli şirkete dönüşmüştür.